Bu heýkel Wengriýanyň (Macaristan) paýtagty Budapeştde, Tuna derýasynyň gündogar (Peşt) kenarynda ýerleşýän, iň täsirli we emosional Holokost ýadygärliklerinden biridir.

​Taryhy we Manysy:

Ikinji Jahan Urşy döwründe, has takygy 1944-1945-nji ýyllarda, Budapeştdäki Faşistik Oklu Haç Partiýasynyň (Arrow Cross Party) esgerleri tarapyndan öldürilen Wengriýaly ýewreýleri hatyralamak üçin guruldy.

​Waka: Oklu Haç esgerleri müňlerçe ýewreýi derýanyň kenaryna getirdiler. Olara aýakgaplaryny çykarmak buýruldy, sebäbi aýakgaplar uruş döwründe gymmatbaha haryt hasaplanýardy we esgerler olary satyp ýa-da ulanyp bilýärdiler. Soňra olary yz tarapyndan (arka tarapyndan) atyp, sowuk suwa gaçyrdylar.

​Heýkeliň Dizaýny: Heýkel şu elhenç wakany görkezýär. Ol ýerden ýasalan 60 jübüt aýakgapdan ybarat bolup, olar edil eýeleri atylyp suwa gaçan ýaly, kenarda galdyrylan ýagdaýda goýlan.

​Aýakgaplar arasynda erkekleriň iş ädikleri, aýallaryň topukly aýakgaplary we çagalaryň kiçijik aýakgaplary bar. Bu köp dürlülik, öldürilenleriň jynsyna, ýaşyna we durmuş ýagdaýyna garamazdan bütin maşgalalaryň we adamlaryň wepat bolandygyny görkezýär. Heýkel, bir pursatlykda ýaşalan durmuşlaryň birden soňlanandygynyň we galdyrylan boşlugyň aýdyň nyşanydyr.

​Heýkeliň Aýratynlyklary:

​ Kinorežissýor Jan Togaý (Can Togay) tarapyndan pikir edilip, heýkeltaraş Đula Pauer (Gyula Pauer) tarapyndan döredildi.

​Gurlan Senesi: 2005-nji ýylyň 16-njy aprelinde açyldy.

​Ýerleşýän ýeri: Wengriýa Parlament binasynyň golaýynda.

​Aýakgaplaryň yzynda, üç sany ýerde (Wengriýa, Iňlis we Ýewreý dillerinde) şeýle ýazgyly plitalar ýerleşdirilendir: “Oklu Haç esgerleri tarapyndan 1944–1945-nji ýyllarda Tuna derýasyna atyp öldürilen pidalaryň hatyrasyna. 2005-nji ýylyň 16-njy aprelinde guruldy.”

​Bu ýadygärlik, Budapeşte gelenleriň hemmesi üçin taryhyň bu agyr bölegini ýatlamak üçin sessiz we uly täsirli bir ýer bolup durýar. Zýaýatçylar köplenç hatyralamak üçin aýakgaplaryň içine kiçijik daşjagazlar ýa-da güller goýýarlar.Tuna Kyyasyndaky Aýakgaplar (Shoes on the Danube Bank) – Wengriýa (Budapeşt). Tuna derýasynyň kenarynda atylan ýewreýleri hatyralamak üçin goýlan bronza aýakgaplar.

Ataýewa Nurana
Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň Dil öwreniş bölüminiň 113-nji toparynyň talyby