RU
Balut (Tagalog dilinde manysy “dolanan” ýa-da “örilen”) Filippinleriň we Günorta-Gündogar Aziýanyň beýleki ýurtlarynyň (esasanam Wýetnamyň) iň meşhur we iň jedelli köçe iýmitleriniň biridir. Ol ýokary proteinli we güýçlendiriji iýmit hasaplanýar.
Taýýarlanyşy we Düzümi:
Esasy Düzümi: Döllendirilen (düwünçekli) ördek ýumurtgasy. Towuk ýa-da bedene ýumurtgasy hem ulanylyp bilner, ýöne esasan ördek ýumurtgasy meşhurdyr.Ýumurtga 14 günden 21 güne çenli inkubasiýa edilýär (ýagny ýylylykda saklanylýar). Bu wagt aralygynda embrion dürli derejelerde ösýär.
16-18 gün: Filippinlerde iň meşhur wagt aralygy. Bu döwürde embrion doly ösmedik, ýöne aýratynlyklary (gan damarlary, tüýler) görnüp durýar.
14 gün (Pinoy Balut): Embrion entek kiçi, örän ýumşak, adatça adaty gaty gaýnadylan ýumurtga meňzeş tagamly.
Bişirilişi: Inkubasiýadan soň, Balut adaty ýumurtga ýaly gaty we ýyly ýagdaýa getirilýär (köplenç 20-30 minut gaýnadylýar ýa-da buglanýar).
Balutyň Iýlişi:
Balut adaty ritual (däp) ýaly iýilýär:
Gabygy Açmak: Ýumurtganyň sarp ýa-da ýokarky tarapyndan kiçijik deşik döredilýär.
Suwuklygy Içmek: Iýýän adam deşige birneme duz, burç ýa-da sirke goşup, ýumurtganyň içindäki şorajyk suwuklygy (çorbasyny) soguryp içýär. Bu suwuklyk iň ýokary baha berilýän, tagamly we ýyly bölek hasaplanýar.
Gabygy Arassalamak :Galan gabyk aýrylýar we ýumurtganyň içindäki gaty bölekler açylýar.
Iýmek: Galan bölekler (sarysy, gaty ýumurtga akýeri we embrion) embrion we onuň süňkleri bilen bilelikde iýilýär. Olar köplenç sirke we burç garyndysyna batyrylyp iýilýär.
Tagamynyň Düzümi we Gurluşy:
Çorba: Tagamy towuk çorbasy ýaly, ýöne has baý we konsentrirlenen.
Ýumurtganyň Sarysy: Adaty ördek ýumurtgasynyň sarysyndan has ýakymly we gaty (kremli) gurluşly.
Ýumurtganyň Akýeri (Albumen): Esasy yumurtga akýeri köplenç örän gaty we rezin ýaly (rezin ýaly gaty) bolup, köp adam ony iýmän taşlaýar.
Embrion: Bu iň jedelli bölekdir. Gurluşy inkubasiýa döwrüne bagly. Eger 18 günlük bolsa, onsoň kiçijik süňkler, tüýler we aýratynlyklar (mysal üçin, aýakjagazlary we kellesi) görnüp durýar. Ol çeýnelende ýumşak we çäkli süňkler bilen birleşen duýgy berýär.
Balut Filippinlerdäki esasy köçe iýmiti we milli tagamy hasaplanýar. Onuň ýokary protein we güýçlendiriji (köp adam tarapyndan “afrodiziak” hasaplanýar) gymmatlyklary sebäpli gijesine iýilýän iň meşhur tagamdyr. Ol diňe bir iýmit däl, eýsem Filippin medeniýetiniň we iýmit däpleriniň bir bölegidir.
Seýitgulyýewa Ogulabat
Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň Dil öwreniş bölüminiň 113-nji toparynyň talyby
