RU
Bu guş ýyrtyjy guşlaryň (laçynlaryň) iň kiçilerinden biridir.
Ölçegi bolsa adatça uzynlygy 14–16 santimetr (guýrugy bilen), ganatynyň ýazylanda ini 27–32 santimetr aralygyndadyr. Bu, ony adaty serçäniň ululygyndaky ýyrtyjy guş edýär.Agramy takmynan 28–55 gram aralygynda. Ol Günorta-gündogar Aziýa üçin mahsusdyr we esasan Birmada (Mýanma), Tailandda, Malaý ýarym adasynda, Malaýziýada, Singapurda we Indoneziýada (Sumatra, Ýawa, Bali we Borneo) duş gelýär.
Köplenç tokaýlarda, tokaýyň gyralarynda we agaçlyk açyk ýerlerde, käwagt bolsa ekerançylyk ýerleriniň, obalaryň we derýalaryň golaýyndaky ýerlerde ýaşaýar. Halkara Tebigaty Goramak Bileleşiginiň (IUCN) Gyzyl Sanawynda “Iň az alada döredýän görnüş” (Least Concern) hökmünde görkezilýär, sebäbi onuň sany durnukly hasaplanýar.
Reňki: Uly guşuň ýokarky bölegi (arkasy, kellesi) ýalpyldawuk gara reňkde.
Kellesi: Maňlaýy ak çyzykly, ol gara ýaňaklaryň daşyndan aýlanyp geçýär.
Aşaky bölegi: Damagy ak ýa-da gyzyl-goňur reňk bilen ýuwlan, döşi ak, ol bolsa garyn tarapa gyzyl-goňur reňke öwrülýär. Budy we gapdallary gara reňklidir.
Guýrugy: Gysga, kwadrat görnüşli, aşagynda üç sany ak zolak bar.
Jübisi: Urkaçysy erkek guşa meňzeş, emma guýrugy has uzynrak.
Ýaş guşlar: Kellesindäki ak ýerleri gyzyl-goňur reňkde bolýar.
Meňzeşligi: Ol kiçijik, sorkuç ýaly laçyna meňzeýär.
Köplenç mör-möjekler bilen iýmitlenýär, olaryň arasynda kebelekler, gyzylganatlar, termitler we sikadalar bar.
Goşmaça iýmiti: Käwagt kiçijik guşlary we suwasty süýrenjileri (ýylanymsylar) hem awlaýar.
Aw usuly: Köplenç agajyň şahasynda oturýar we çalt uçuş bilen hereket edýän mör-möjekleri ýa-da beýleki awlary tutýar.Köplenç bir-birine ýakyn jübüt ýa-da 10-a çenli uly toparlarda iýmitlenýärler. Bu laçynlar köplenç sosial we toparlaýyn häsiýetlidir. Köplenç agajyň boşluklaryna (kowuklaryna) höwürtgeleýärler. Adatça 2-den 5-e çenli ýumurtga guzýarlar.
Olaryň sesi “şiw” ýaly gaty we ýokary, şeýle-de çalt gaýtalanýan “kli-kli-kli-kli” ýaly bolup biler.Gara aýakly kindiwanja laçyn (Microhierax fringillarius): Ýyrtyjy guşlaryň iň kiçisi hasaplanýar, uzynlygy guýrugy bilen bilelikde 14-15 sm, agramy takmynan 35 gram. Günorta-gündogar Aziýada duş gelýär.
Batyrow Maksat
Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň Dil öwreniş bölüminiň 113-nji toparynyň talyby
