RU
Awtoralli (Rally Racing) sportuň iň çylşyrymly, howply we tomaşaçyly görnüşleriniň biridir. Ol diňe bir sürüjiniň ussatlygyny däl, eýsem, ýokary tizlikli inženerçiligiň, täsin çydamlylygyň we toparyň kämil utgaşyklygynyň synagydyr. Awtoralliniň meşhurlygy, adamyň tizlige, serhedi bozmagy we kynçylyklary ýeňmegi bolan gadymy isleginiň häzirki zaman tehnologiýasy bilen utgaşmagyndan gelip çykýar.Awtoralli beýleki awtosportlardan tapawutlanýar, sebäbi ýaryşlar ýörite gurulan treklerde däl-de, hakyky, köpçülik üçin açyk ýollarda (ýapyk wagtlarda) geçirilýär.
Awtoralli ýaryşlary çägeli çöllerden we berk dag ýollaryndan, buzly Skandinaw ýodalaryna we palçykly tokaý ýollaryna çenli dürli şertlerde geçirilýär. Sürüjiler her bir bäsleşikde täze we öňünden çakyp bolmaýan şertlere uýgunlaşmaly bolýarlar.Ralli, her bir sürüjiniň we onuň kömekçisiniň (Co-driver) ýakyn hyzmatdaşlygyny talap edýär. Kömekçi aýratyn çyzyklar bilen ýazylan “Stenogramma” (ýoluň her bir burçuny, çukuryny, hereketini görkezýän bellikler) arkaly ýoly okap berýär. Bu, özara ynamyň we kämil koordinasiýanyň iň ýokary derejesini görkezýär.Awtoralliniň meşhurlygy, sürüjileriň görkezýän psihologiki güýjünde we batyrlygynda jemlenendir.
Sagatda 150-200 km tizlik bilen hereket edýän awtoulagda, sürüji kömekçisiniň beren maglumatlaryny bir sekuntda seljerip, degişli hereketi etmeli. Bu, aýratyn ýokary konsentrasiýany we reaksia tizligini talap edýär. Ýalňyşlyk edilse, netijesi örän agyr bolup biler.Awtoralliniň iň esasy jadyly tarapy, sürüjileriň howply ýollarda hem awtoulagyň we özleriniň fiziki çäklerini synap görmegi. Bu, adamyň kynçylygy ýeňip geçmäge bolan tebigy islegini kanagatlandyrýar.Awtoralli, awtoulag senagatynyň iň täze tehnologiýalarynyň synag meýdançasy bolup durýar.Rally awtoulaglary ýörite guralan, berk we ýokary güýçli (köplenç 380 at güýji we has köp) maşynlardyr. Ýaryşlar mahalynda synagdan geçirilýän tehniki çözgütler (tormoz ulgamlary, duralga berkitmeler, çeýe dolandyryş ulgamy) soňlugy bilen köpçülikleýin ulanylýan awtoulaglaryň howpsuzlygyny we kämilleşmegini üpjün edýär.
Her bir ýaryşdan soň, türgenleşik toparynyň maşyny gysga wagtda (30-45 minut) bütinleý diýen ýaly täzeden gurmagy – bu kämil inženerçilik we logistik sungatydyr. Awtoralli sportuň iň esasy we meşhur görnüşleriniň biri bolup, ol adamzadyň tizlige, kynçylygy ýeňmäge we innowasiýa bolan ygrarlylygyny görkezýär. Bu sport – tebigy kynçylyklary, adamyň batyrlygyny we iň häzirki zaman tehnologiýasyny birleşdirýän, tomaşaçylary hemişe haýran galdyrýan kämil bir görnüşdir.
Babamyradowa Nurana
Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň Dil öwreniş bölüminiň 112-nji toparynyň talyby
