RU
Kuraş we Türkmen milli göreşi Merkezi Aziýanyň, aýratyn-da türkmen halkynyň milli gymmatlyklarynyň we sport mirasynyň aýrylmaz bölegini emele getirýär. Bu göreş görnüşleri diňe bir fiziki taýdan güýç-kuwwat talap etmän, eýsem, asyrlaryň dowamynda kemala gelen edep-terbiýäni, pähim-paýhasy we batyrlygy özünde jemleýär. Olaryň hersiniň öz aýratynlyklary bar bolsa-da, esasy tapawutlandyryjy umumylygy — guşakly göreş däbine esaslanýandyr.Kuraş we Türkmen milli göreşi esasan bir kökden, ýagny guşakly göreş däbinden gelip çykýan sport görnüşleri bolsa-da, biri halkyň däp-dessury hökmünde ýaşaýşyny dowam etdirýän gadymy ýörelge, beýlekisi bolsa halkara sport arenasynda öz ornuny tapan, standartlaşdyrylan göreş görnüşidir. Türkmenistanda bu iki görnüşiň ikisi hem ýokary derejede ösdürilýär, bu bolsa pälwanlaryň başa-baş tutluşyklaryň beýleki görnüşlerinde hem uly üstünlikler gazanmagyna ýardam edýär. Olar türkmen ýaşlarynyň sagdyn ruhda terbiýelenmeginde we milli buýsanjyň pugtalanmagynda aýratyn ähmiýete eýedir.
Kuraş we Türkmen milli göreşi Merkezi Aziýada, aýratyn-da türkmen halkynyň arasynda gadymdan gelýän we häzirki wagtda uly meşhurlyga eýe bolan milli guşakly göreşiň görnüşleridir. Bu sport görnüşleri diňe bir fiziki güýç talap etmän, eýsem, pähim-paýhasy, eserdeňligi we maksada okgunlylygy hem ösdürýär.
Kuraş (ýa-da Kurash) — Merkezi Aziýada dörän we türkmenler bilen bir hatarda beýleki türki halklaryň arasynda giňden ýaýran guşakly göreşiň bir görnüşidir.Kuraş 2003-nji ýylda Aziýada geçirilýän ähli yklym oýunlaryna resmi taýdan girizildi.Halkara Kuraş Assosiasiýasy (International Kurash Association) tarapyndan dolandyrylýar. Türkmenistan hem bu assosiasiýanyň agzasydyr.Göreşçiler (pälwanlar) biri-biriniň guşagyndan tutmaga borçludyrlar. Esasy maksat — garşydaşyňy ýere ýykmakdyr. Aýak bilen urmak ýa-da elleriň we aýaklaryň aşaky böleklerini tutmak gadagandyr.Türkmen pälwanlary halkara derejede, şol sanda Dünýä we Aziýa çempionatlarynda uly üstünlikleri gazanýarlar. Mysal üçin, 2023-nji ýylda Kuraş boýunça XIV Dünýä çempionaty Aşgabat şäherindäki Olimpiýa şäherçesinde geçirildi.
Türkmen milli göreşi — türkmen halkynyň gadymy däp-dessurlaryndan we milli gymmatlyklaryndan gözbaş alyp gaýdýan, esasan hem toý-baýramlarda, dabaralarda giňden ýaýran göreş görnüşidir . Bu göreş görnüşiň taryhy Oguz han döwrüne, hatda halk dessanlary bolan “Görogly” we “Gorkut ata” eposlaryna-da ýetýär.Meşhur türkmen pälwany Mahmyt Pälwan (1247–1326) tutuş ömrüniň dowamynda ýeňlişe sezewar bolmandygy bilen bellidir.Milli göreş pälwanlaryň diňe bir güýjüni däl, eýsem, edep-ekramyny, gözelligini, kanagatlylygyny we sporta bolan höwesini hem ösdürýär. Pälwanlar milli balak, köýnek we ýumşak mata bilen daňylan milli don bilen çykyş edýärler.Esasy düzgün — bilguşakdan daňydan tutup göreşmekdir. Garşydaşy guşakdan tutman ýykmak kabul edilmeýär.Milli göreşi özleşdiren pälwanlar kuraş, alyş we beýleki guşakly hem-de başa-baş tutluşyklaryň görnüşleri bilen meşgullanmaga ökde hasaplanýar.
Netijede, Kuraş we Türkmen milli göreşi diňe bir sport däl, eýsem, türkmen halkynyň taryhynyň, medeniýetiniň we milli ruhunyň aýrylmaz bölegidir.
Rüstemgulyýewa Sona
Halkara senagatçylar we telekeçiler uniwersitetiniň Dil öwreniş bölüminiň 109-njy toparynyň talyby
