Telefonyň peýdasy we zyýany?

Häzirki zaman çagalary we olaryň ene-atalary üçin telefon durmuşyň zerur elementidir. Telefon bolmazdan indi özümizi göz öňüne getirip bilmeris. Galyberse-de, öý telefonyňyzyň jyňňyrdamagyna garaşman, haçan we nirede isleýändigiňizi aýtmak gaty amatly. Çaga gözegçilik etmek amatly, sebäbi telefony ulanyp, çaganyň nirededigini bilip bilersiňiz. Adamlar öň telefonsyz nähili ýaşapdyrlar?
Şeýle-de bolsa, hemme zat birinji seredişdäki ýaly gowy we owadan däl.
Telefonlaryň zyýany we olaryň çagalara edýän täsiri söhbetdeşligimiziň esasy meselesi. Galyberse-de, bu artykmaçlyklary, amatlylyklary we rahatlygy öz saglygymyz we çagalarymyzyň saglygy bilen töleýäris.
Telefon näme üçin çaga üçin zyýanly?
Telefonlaryň diňe bir çagalar üçin däl, eýsem ulular üçinem zyýanlydygyny bellemelidiris. Şeýle-de bolsa, ösýän we henizem ösýän organizm üçin bu zyýan has aýdyň we howplydyr. Çaganyň kellesiniň süňkleri ulularyňkydan has inçe. Şonuň üçin çaganyň süňk ýiligi 10 esse köp elektromagnit şöhlelenmesini siňdirip biler.
Telefon elektromagnit meýdanlaryny döretmäge ukyply. Nerw we immun ulgamlary radiasiýadan ejir çekýärler we netijede ýadyň ýitmegi, ünsüň peselmegi, kelleagyry, üns bermezlik we keýpsizlik. Telefonda ýygy-ýygydan gürleşmek beýnimize zyýan ýetirýär, eşidiş agyrýar we çaganyň umumy ýagdaýy erbetleşýär. Açyk ekrany we kiçi harplary bilen telefonda ýygy-ýygydan “saýlamak” çaganyň görüşine ýaramaz täsir edýär.
21-nji asyryň başynda Şotlandiýaly alym William Stýuart mobil telefonlaryndan mikrotolkun şöhleleriniň täsiri sebäpli ýer gurçuklarynyň belok gurluşynyň üýtgeýändigini açyk görkezýän synag geçirdi. Bu, elbetde, diňe bir tejribe däl we dürli ýurtlardan gelen alymlaryň ýeke-täk beýany däl.
Elektromagnit tolkunlaryň öýjük derejesinde adam bedeninde üýtgemelere sebäp bolup biljekdigi subut edildi.

Ahmet BAÝRAMOW,

Türkmenistanyñ Döwlet Energetika institutynyň talyby