RU
Gök miweleriň biri bolan limonyň dermanlyk häsiýeti örän ýokarydyr. Şonuň bilen birlikde ony aşa köp mukdarda iýmegiň hem zyýanly taraplary hem bardyr. Bu barada lukmanlar şeýle maslahatlary berýärler:
Limon häzirki wagtda Aziýada ösýän agaçdyr. Bu sary sitrus Kawkazda, Ortaýer deňzinde we Amerikada hem ösdürilip ýetişdirilýär.
Sitrus miweleriniň biri bolan limon sowuklama garşy ajaýyp profilaktiki serişdedir. Ol immun ulgamyny güýçlendirýär, bedeniň garşylygyny ýokarlandyrýar. Limon kislotasynyň wirusa garşy dermanlar we sowuklama üçin beýleki bejeriş serişdeleriň toplumyna goşulmagy tötänden däldir. Sitrusyň bejeriş häsiýetleri antiseptik täsirinde hem ýüze çykýar. Şiräniň ýarany bejermek we çişmä garşy täsiri bar, şeýle hem mikroblary öldürýär. Käbir ýurtlarda dilimlenen miweler göni täsir eden ýere ulanylýar. Sitrusyň iň ýokary sarp edilmegi üçin belli bir möwsüm ýok. Limon ýylboýy çaý, şeker ýa-da suw bilen garylýar.
Iki nahar çemçesi limon suwy adamyň askorbin kislotasyna gündelik zerurlygynyň ýarysyny öz içine alýar. B witamini goramak üçin C witaminiň zerurdygyny hemmeler bilýär. Limony hyzmatlarynyň häsiýeti sebäpli köplenç hereket edýän ýa-da ýaşaýan ýerini üýtgedýän adamlar (has takygy, howa şertleri) iýmeli. Limon we bal bilen çaý, möwsümden daşary çydamlylygy aňsatlaşdyrýar. Sitrus köpeliş döwründe patogen mikroflorany basýar, şonuň üçin bedende bakteriýa koloniýalary ösmeýär. Dümew we SARS epidemiýalarynyň arasynda sitrus miwelerini iýmeli. Limon sowuklygyň ilkinji alamatlaryndan tygşytlaýar, bedeniň gyzgynlygyny peseldýär we derlemäge kömek edýär.
Limon şeýle-de:
ýaňy-ýakynda kesel ýa-da operasiýa eden adamlarda iýmit islegini artdyrýar;
içegäniň hereketini höweslendirýär, mikroflorasyny gowulandyrýar;
bedenini toksinlerden arassalaýar;
iýmitlerden ýokumly maddalaryň has gowy siňmegine kömek edýär;
güýçlendirýär, ukusyzlygy we ýadawlygy aýyrýar;
stresiň täsirlerine garşy göreşip, psiho-emosional gurşawy kadalaşdyrýar;
dyrnaklary aklaýar, güýçlendirýär;
ganyň düzümini we aýlanyşyny gowulandyrýar;
saçlary gowulaşdyrmak üçin ulanylýar;
süýji keseliniň ýoluny ýeňilleşdirmäge kömek edýär;
göwreli aýallarda toksikoz bilen örtügi ýeňilleşdirýär;
gan damarlaryny holesterin nyşanlaryndan arassalaýar;
witamin ýetmezçiliginde ýokumly maddalaryň ýetmezçiliginiň öwezini dolýar.
Limonyň howpy we ätiýaçlyk çäreleri barada:
Limonlar allergenler hökmünde bölünýär. Şonuň üçin bu miweleri sitrus miwelerine allergiýasy bolan adamlar, böwrek keseli bolan adamlar, göwreli aýallar we emdirýän eneler, üç ýaşa çenli çagalar iýmeli däldir.
Limonlar içegäniň we aşgazanyň gyjyndyrmalaryny gaharlandyrýandygy sebäpli, bu organlaryň keselleri bolan adamlarda kontrendikedir. Miwe önümlerine aşa höwes käbir keselleriň güýçlenmegine sebäp bolup biler:
aşgazan asty mäziniň işindäki näsazlyklar;
aşgazan ýarasy we on iki barmakly içege ýarasy;
enterit, kolit we ýiti gastroenterokolit.
Şeýlelik bilen, ähli baý kompozisiýa we inkär edip bolmajak peýdaly häsiýetler bilen limonlary seresaplylyk we ortaça iýmek gerek. Şeýle edilende beden bu miweleriň peýdalaryny we bejeriş güýjüni doly başdan geçirip biler.
Kerim ORAZMYRADOW,
Döwletmämmet Azady adyndaky türkmen milli dünýä dilleri institutynyñ Iñlis dili we edebiýaty fakultetiniñ 318-nji toparynyñ talyby
